قدس آنلاین:  مسابقه خانوادگی «ایرانیش» با طراحی بازی‌های سنتی ایرانی از اقلیم‌های مختلف ایران و با ایجاد فضای شاد در رقابت‌ها بر آن است تا سرمایه‌های فرهنگی و بومی سرزمینمان را به نسل امروز یادآوری کند. تمامی رقابت‌ها در ایرانیش کاملاً بومی بوده و شرکت‌کننده‌ها بخت خود را با انجام بازی‌های مفرح ایرانی می‌آزمایند. در سرزمین ما چندهزار بازی وجود دارد که بیشتر آن‌ها جنبه سرگرمی داشته و قابل رقابت نیست. در ایرانیش بازی‌های ایرانی هیجان‌انگیز و قابل رقابت برای تمامی رده‌های سنی در خانواده، مراحل مسابقه را تشکیل خواهد داد. همچنین ضرب‌المثل‌ها، اشعار، اطلاعاتِ عمومی، تاریخی، فرهنگی و طبیعیِ سرزمینمان نیز در این برنامه یادآوری می‌شود. این برنامه با ارجاع به برخی از بازی‌های کلاسیک و سنتی ایرانی، ضمن ایجاد رقابت و سرگرمی در ترویج و تثبیت فرهنگ ایرانی هم می‌کوشد. در واقع «ایرانیش» به احیای بازی‌های ایرانی در فضای استودیویی و در قاب و قالب تلویزیونی دست زده که هم یک استراتژی رسانه‌ای خوب است و هم کارکرد نوستالژی خوبی دارد. با این تمهید هم می‌توان نسل‌های قدیمی و میانسال را به پای تماشای آن نشاند و برای آن‌ها امکان خاطره‌بازی با بازی‌های زمان کودکی را فراهم می‌کند و هم نسل جدید را با این بازی‌های کمرنگ شده و در حال فراموشی آشنا می‌کند.

این برنامه شب‌های دوشنبه، سه‌شنبه و چهارشنبه هر هفته ساعت 23 روی آنتن شبکه دو می‌رود و بازپخش آن روزهای پنجشنبه و جمعه ساعت 17 و جمعه ساعت 23 و بازپخش دوم برنامه روزهای شنبه، یکشنبه و دوشنبه ساعت 14 است. آنچه در ادامه می‌آید گفت وگوی ما با «احسان ارغوانی» تهیه‌کننده یک مسابقه کاملاً ایرانی در قاب تلویزیون است که می‌خوانید.

ایده ساخت «ایرانیش» چطور شکل گرفت؟

زمانی که برنامه «امروز هنوز تموم نشده» را روی آنتن داشتیم، به این موضوع فکر می‌کردیم، چون این برنامه درباره پرداختن به معضلات اجتماع و جوانان بود و یکی از معضلات فراموشی فرهنگ ایرانی در سبک‌زندگی جوانان بود. در واقع ایده ایرانیش از جایی شکل گرفت که دیدیم اکثر برنامه‌های تلویزیونی کپی شده برنامه‌های پربیننده خارجی است، ولی برای فرهنگ، آداب و رسوم، بازی‌ها، گویش و لباس قومیت‌های ایرانی، کاری نکردیم. بیشتر برنامه‌ها کپی شده بود، به طوری که صفر تا صد یک برنامه خارجی کپی می‌شد، حتی دکور برنامه. ما می‌خواستیم برنامه‌ای کاملاً ایرانی بسازیم که به تنوع فرهنگ و قومیت‌های مردم کشورمان بپردازد تا قدمی برای ساخت یک کار کاملاً ایرانی برداریم.

همان‌طور که اشاره کردید یکی از ویژگی‌های مثبت ایرانیش این است که خیلی وطنی است، یعنی شکل کپی‌برداری شده یا ایرانیزه شده برنامه‌های خارجی نیست. چقدر مطمئن بودید که این برنامه با اقبال مخاطب روبه‌رو می‌شود؟

من و تیم سازنده این آمادگی را داشتیم که از نظر جذب مخاطب، در قسمت‌های اول چندان موفق نشویم، اما هدف ما این بود که بتوانیم سیاست ساخت برنامه‌های کاملاً ایرانی را در تلویزیون جا بیندازیم. قطعاً ساخت برنامه‌ای که رنگ و لعاب کاملاً کپی شده دارد، آزمون و خطاهایش را در نمونه خارجی‌اش انجام داده و تولید آن راحت‌تر از برنامه‌ای است که هیچ سابقه‌ای نداشته است. گاهی آن‌قدر کپی‌برداری در برنامه‌ها زیاد است که حتی جای دوربین و نوع دکورسازی عیناً پیاده می‌شود، ولی ما صفر تا صد را داشتیم یک بار امتحان می‌کردیم و کارمان برای جذب مخاطب دشوارتر بود. ما پای همه این‌ها ایستادیم و اعتقاد راسخ داشتیم که «ایرانیش بهتر از خارجیشه». این برنامه یک قرار خانوادگی است که می‌تواند به مرور بهتر شود. در قسمت‌های اول استقبال چندانی نداشتیم، اما هر چه جلو رفتیم، استقبال مخاطبان بهتر شد. تقاضای شرکت در فصل دوم برنامه هم با استقبال کم‌نظیری روبه‌رو شده و حدود 10هزار خانواده در سایت برنامه ثبت‌نام کرده‌اند.

در فصل دوم آیتم‌های برنامه تغییراتی خواهد کرد؟

قطعاً، برای فصل دوم صفر تا صد آیتم‌ها تغییر می‌کند، چون آن‌قدر بازی‌های محلی داریم که چندین فصل دیگر هم می‌توانیم بازی‌های متفاوت بسازیم.

برنامه‌هایی که درباره قومیت‌ها ساخته می‌شود معمولاً با حساسیت‌هایی همراه است، به ویژه در مرحله پژوهش که بازی یا آداب و رسوم درست باشد. بازخورد مخاطبان از قومیت‌ها و بوم‌های مختلف ایران نسبت به محتوای برنامه چه بوده است؟

بسیاری از بازی‌هایی که روی این برنامه می‌بینید به‌ویژه در مرحله دوم که پخش آن از هفته آینده آغاز می‌شود، بازی‌هایی نیست که در گذشته به این شکل انجام می‌شده و ما با توجه به شناختی که از نسل جوان داشتیم باید بازی‌ها را کمی تغییر می‌دادیم تا نسل جدید هم بتواند با آن‌ها ارتباط برقرار کند. یکی از دشواری‌های ساخت برنامه همین ماجرا بود. متولدین دهه 70و80 که سرگرم پلی‌استیشن و بازی‌های اینترنتی هستند، باید با این برنامه ارتباط برقرار می‌کردند؛ بنابراین بازی‌ها را طوری اجرا می‌کردیم که جوانان و نوجوانان را جذب کنیم تا این بازی‌ها را انجام دهند، به همین دلیل تغییراتی داشتیم و مخالفت‌هایی هم شد. البته این مخالفت‌ها آن‌قدر نبود که ما را بی‌انگیزه کند. خیلی جاها از سوی مردم تشویق شدیم نه از سوی مسئولان. گله اصلی ما از وزارت میراث فرهنگی است. ما برای لباس قومیت‌های ایرانی بیشتر از 20 بار به این وزارتخانه رفتیم و کسی پاسخگو نبود و حتی لباس قومیت‌های ایرانی را که می‌خواستیم تهیه کنیم، می‌گفتند نمی‌دانیم چیست. بازی‌های محلی را نمی‌دانستند. وزارت میراث‌فرهنگی از کدام میراث ما دارد پاسداری می‌کند؟ نه لباس قومیت‌ها را داشتند و نه در گویش‌ها به ما کمکی کردند، فقط وعده‌های سرخرمن می‌دادند، ولی دوستان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بسیار به ما کمک کردند. بسیاری از اطلاعات را درباره لباس‌ها، گویش‌ها و بازی‌ها به صورت میدانی جمع‌آوری کردیم، یعنی به کارشناسان مردمی سیستان و بلوچستان و سایر استان‌ها زنگ می‌زدیم که مطمئن بشویم لباس قومیت آنجا چیست تا اشتباه نکنیم حتی خودمان لباس‌ها را تهیه کردیم.

پس پروسه پژوهشی کار طولانی بوده است؟

بسیار زیاد، ما حدود 10 ماه درگیر پژوهش بودیم و شکر خدا ارتباطات خودمان را در شهرهای مختلف پیدا کردیم. به نظرم فصل دوم برنامه مخاطبان بیشتری خواهد داشت چنانکه برنامه‌های شاخص تلویزیون در فصل‌های دوم به بعد، مخاطبان بیشتری را جذب کرد. خوشبختانه تعداد مخاطبان ما در فصل اول هم بیشتر از انتظارمان بود. ما در «ایرانیش» به دنبال برند کردن یک برنامه کاملاً ایرانی هستیم. آن‌قدر تنوع فرهنگی و قومیتی در ایران داریم که هر چقدر هم به آن‌ها بپردازیم، سوژه داریم.

آیا در  فصل دوم فضای مسابقه را از استودیو خارج می‌کنید تا رقابت‌ها را به فضای باز در مناطق مختلف ایران ببرید؟

بله، در فصل دوم به این ماجرا فکر شده تا جاذبه‌های گردشگری مناطق مختلف ایران هم معرفی شود. اگرچه شرایط تولید در اوضاع کرونا بسیار دشوار است، شرکت‌کنندگان ما به صورت خانوادگی با هم رقابت می‌کنند. در مرحله دوم فصل او هم تماشاگران را حذف کردیم. خانواده‌ها با ماسک حضور دارند و باید تمام پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند. البته پیش از مسابقه، از همه تست کرونا گرفته می‌شود. تمام عوامل پشت‌صحنه ماسک دارند و شرایط بهداشتی رعایت می‌شود. کار در این شرایط بسیار سخت و اضطراب‌آور است، ولی وظیفه رسانه این است که برنامه‌سازی کند تا آنتن تلویزیون خالی نماند، به‌ویژه در شرایطی که مردم خانه‌نشین هستند.

در فصل دوم، بازی‌های قدیمی بیشتری را معرفی خواهیم کرد. تمام تلاش ما این است که دین خودمان را به فرهنگ و آداب و رسوم مردم کشورمان ادا کنیم.

چرا در انتخاب بازی‌ها، وجه سرگرمی بیشتر از جنبه رقابتی برایتان اهمیت داشت؟

یکی از محاسن بازی‌های ایرانی این است که وقتی خانواده‌ها کنار هم جمع می‌شدند، هدف سرگرمی اعضای خانواده بوده نه رقابت میان آن‌ها. در این بازی‌ها، برد و باخت اهمیت نداشته و دورهم بودن مهم بوده است، ضمن اینکه ما بازی‌های قدیمی ایرانی را شبیه بازی‌های بین‌المللی کردیم، مثلاً بازی چوگان را به سبک ایرانی در بازی‌هایمان داریم. ما قوانین «هفت‌سنگ» را به‌روز کردیم و نشان دادیم که این بازی سرمنشأ بازی «بولینگ» بوده است یا «بیلیارد» از «تیله‌بازی» ایرانی نشأت گرفته است. بازی آغازگر «شیر یا خط» از بازی ایرانی «تر یا خشک» گرفته شده است، قدیمی‌ها یک طرف سنگ را تر می‌کردند و یک طرف خشک بود، سنگ را بالا می‌انداختند و طرف خشک یا تر، آغازگر بازی بوده است. پانتومیم از روی ادابازی ایرانی ساخته شده است. بسیاری از بازی‌های بین‌المللی نشأت گرفته از بازی‌های ایرانی بوده است. اگر به این بازی‌ها نپردازیم، فراموش می‌شوند. با توجه به اینکه زمان پخش برنامه ما با توجه به کنداکتور شبکه دو، زمان خوبی نیست، ولی خوشحالیم که نظر مخاطبان را جلب کردیم.

از اجرای پوریا پورسرخ رضایت داشتید؟

خیلی زیاد. فکر نمی‌کردم که اجرای او این‌قدر در کار بنشیند. پوریا پورسرخ منیت در کار نداشت و در شرایط دشوار، پا به پای گروه جلو آمد. با توجه به اینکه سردبیر برنامه، محسن آزادی از مجریان توانمند تلویزیون است، کنار پوریا بود و با هم تبادل‌نظر داشتند. گروه سازنده برای ساخت یک برنامه خوب، خیلی تلاش کردند. به نظرم پوریا پورسرخ جزو بازیگرانی است که اجرای قابل‌قبولی داشت. از او در تیتراژ برنامه با عنوان «میزبان» یاد شده است، چون می‌خواستیم فرهنگ ایرانی در برنامه پررنگ باشد. پوریا، میزبان خانواده‌های ایرانی در این برنامه بود. البته پوریا پورسرخ هم اذعان کرد  قرار نیست پا توی کفش مجریان بکند. به نظرم او در این برنامه اجرای بسیار خوبی داشت، چون خودش بود.

فصل دوم برنامه از چه زمانی آغاز می‌شود؟

با توجه به شرایط کرونا، در فصل اول از 64 خانواده دعوت شد و در فصل دوم از 100 خانواده دعوت می‌کنیم که در مسابقه شرکت کنند. فراخوان رسمی دیگری را برای متقاضیان شرکت در فصل دوم اعلام خواهیم کرد و پس از آن قرعه‌کشی می‌کنیم تا 100 خانواده انتخاب شوند. با توجه به شرایط کرونا، زمان تولید غیرقابل پیش‌بینی است، ولی زمان پخش آن احتمالاً در نوروز 1400 خواهد بود. پخش فصل اول نیز تا اواسط اسفند ماه ادامه خواهد داشت و امیدوارم پخش فصل دوم به نوروز سال جدید برسد.